Foto: Disquecool.
Que define que é bo e que é malo no mundo da arte? Non é sinxelo, e moito menos nos tempos que corren, nos que o elemento estético é xa un pouco o de menos. Todos temos ido a museos e sentido en certos momentos que o artista estaba pola sala aguantando a risa, pero entón podería dicir que a súa obra non é o que está pendurado da parede, senón que inclúe a nosa sorpresa e confusión e a súa propia gargallada. Retrocedamos uns 200 anos e quedémonos co máis tradicional: con estes valores todos sabemos distinguir o bo do malo. O bo é o que entendemos que estea en museos, o malo ese cadro espantoso que recibes dun amigo e que pos na parede por compromiso. No lugar menos visible da túa casa.
Dentro do malo, non obstante, hai tamén niveis. Está o malo sen máis e o malo que é tan terrible que dá a volta e adquire tintes sublimes. Obras que en realidade desexas ver para rir sen medo, aínda que te sintes un pouco mal cando pensas no pobre artista que tiña a mellor das intencións. Para esas obras tan malas que non deberían pasar desapercibidas polo mundo -non seríamos un pouco peores sen ter visto o Ecce Homo 2.0? -hai un museo especializado. É o MOBA, Museum of Bad Art, está en Somerville, unha cidade veciña a Boston (é un pouco como a relación entre Porto e Vila Nova de Gaia), e paga a pena a visita se andas pola zona.
Non imaxinedes un gran museo nun edificio impresionante, claro. O MOBA ten galerías en tres lugares distintos. En Disquecool visitamos unha delas, no sótano do Somerville Theatre, un cine independiente da cidade -Somerville, por certo, é o centro hipster de Boston -e só pode visitarse se vas ver unha peli. Coa túa entrada baixas as escaleiras cara a sala de proxección e, se vas con tempo, podes seguir as frechas ata o pequeno cuarto, húmido e mal iluminado (a propósito?), no que teñen a exposición dalgunhas das súas obras. Cando fun eu hai un par de semanas tiñan un especial retratos de famosos -voluntarios ou involuntarios -e vin desde estrelas do rock ata políticos en cadros deses que dan un pouco de vergoña pero que, lendo a explicación, provocan hilaridade.
A súa colección é moito máis extensa do que se ve na sala (son 500 obras!) e, para desfrute de todos, moitas obras están colgadas na súa web. De onde sacan as obras? Moitas son compradas en mercadillos e outras moitas doadas polo propio artista, consciente de que coa súa nova obra pode facer unha importante contribución ao mundo da arte mala. Hai só dúas condicións: que o autor non sexa un neno -non hai que ser tan malvados -e que de verdade estivese a intentar crear algo fermoso desde o punto de vista artístico.
Estes son algúns exemplos destacados das categorías principais das obras:
Retratos. Feitos por artistas que foron visitados por unha musa única, posiblemente extraterrestre.
‘Lucy in the sky with flowers’.
Din que é o Mona Lisa do MoBA e trátase da primeira obra que conseguiu o museo para a súa colección. Do cadro, de autor descoñecido, din: “O movemento, a cadeira, a oscilación do seu peito, os tonos sutís do ceo, a expresión da súa cara… Todos os detalles combínanse para crear este retrato trascendente e absorbente, todos os detalles gritan ben alto “obra mestra””.
Paisaxes. Son xeados ou montañas?
‘Can’. Autor descoñecido.
O cadro foi doado desde Dinamarca, deixando claro o carácter internacional do museo. “Unha fusión extraordinaria de resort de esquí e cachorro de lobo -estoico no seu silencio de ollos amarelos, conxelado baixo un pico de xeo, Can reta ao espectador de forma elocuente a reexaminar os seus vellos conceptos de paisaxe”.
Forzas invisibles. Esta colección expresa “todo o rango da psique humana e o seu feble aínda que cariñoso aínda que asustado uso dos materiais e símbolos dos artistas, como a palabra “Amor””.
‘Na boca do gato’. Posiblemente de Pangorda.
“Comentario sobre os temas relacionados co poder que experimentan aqueles que viven con mascotas felinas. Está o artista a ser consumido ou é consumido polo seu amor ao seu gato? Identifícase coa personalidade do animal? Finaliza a similaridade entre ambos cohabitantes no nariz? Ou só está a intentar observar unha avenida con árbores a través dos ollos dun gato?”
Paisaxes e naturezas mortas improbables. A licencia artística é para todos.
‘Batalla naval’. Viv Joynt.
Non necesitamos prismáticos para predicir que acorazado sairá vitorioso nesta batalla naval. Algúns espectadores asumen que o pequeno obxecto xusto baixo o barco da dereita é un bote salvavidas que leva aos mariñeiros que teñen a sorte de escapar ao inferno. O equipo de curadores do MOBA determinou que é, de feito, unha maruxiña que está na ventá, xusto diante dos prismáticos.
Nus. Cadros que conteñen escenas sen roupa.
‘O armario estaba baleiro’. Pangorda.
“Nesta complexa narrativa, o artista trata o tema de como percibimos e o medo de como somos percibidos. A forma feminina sen cara dubida. O terror atenaza ao pequeno can. A súa pata esquerda empurra, como dicindo “ti primeiro”. A figura máis grande mira desde atrás, protexendo á súa mascota, pero non á súa compañeira. A elección das gafas é a confirmación de que o artista está en conflito coa posibilidade de emerxer. Pero cando a porta se abre, descubrimos que non ten nada que esconder”.
Xente azul. Podemos saber moito dun artista pola súa elección dos tonos da pel.
‘Mamá e nena’. Sarah Irani.
Os tonos da pel lembran aos licores da balda máis alta dun bistro da fronteira. Cunha impactante énfase na estrutura ósea facial, o artista flirtea coa caricatura e captura os rasgos da cara de Mamá, que lembran a unha antiga primeira dama. A pose dereita e marionetil da nena apunta a que o vínculo entre nai e fillo é tan formal coma familiar. O vello respecto aos pais está no centro desta celebración de color e contornas.
Retratos (II), “pobres rasgos” (en inglés xogo de palabras “poor traits”). A condición humana (ou canina) baixo o foco.
‘Raíña da galleta de chocolate’. Christian.
“A peza comenta a incongruencia do monarquismo a finais do segundo milenio. A formalidade da pose contrasta coa actitude laissez-faire da Súa Maxestade, collida mastigando, mentres loce unha desenfadada boina, escollida sobre a súa coroa con esmeraldas incrustadas”.
Simbolismo roto. Unha celebración do escuro. A arte enxeñosa agocha tanto como amosa.
‘Papa Nostro’. Anónimo.
“Unha homenaxe clara ao finado Papa Xoán Pablo II, a este cadro non lle faltan imaxes misteriosas. O Departamento de investigación do MOBA determinou que o escrito no extremo superior esquerdo é o principio do nosopai en italiano. O que non ten explicación, non obstante, son as letras raras e o logo de Milkbone no cuadrante inferior esquerdo. Tampouco se sabe que significa a liña vermella que cruza a imaxe. Algúns académicos especulan que representa un electrocardiograma do Papa xa con mala saúde, mentres ca outros insisten en que representa o Promedio Industrial de Dow Jones durante a vida “do máis grande” (1920-2005).”
